اگر به این صفحه وارد شدهاید، احتمالاً یک یا چند دندان خود را از دست داده یا خارج کردهاید و علاقهمند به آشنایی با روشهای جایگزینی دندان ها هستید. خوشبختانه، در این مقاله بهترین روش جایگزینی دندان، یعنی ایمپلنت دندان، را برای شما توضیح خواهیم داد. تعریف، اصطلاحات مرتبط با آن، فرایندهای مورد نیاز جهت کاشت ایمپلنت، شرح مراحل، مزایا و معایب، هزینه، دوره بهبودی و سایر موضوعات مرتبط با ایمپلنت ها، همگی در این مقاله به صورت جامع مورد بررسی قرار گرفتهاند.
ایمپلنت دندان چیست؟
خود واژه ایمپلنت اشاره به هر وسیله یا ابزار پزشکی دارد، که برای بازگرداندن عملکرد و یا کمک به بهبود عملکرد یک عضو آسیب دیده یا از بین رفته استفاده می شود. ایمپلنت دندان هم یک وسیله دندانپزشکی است که برای پر کردن جای خالی دندان از دست رفته یا کشیده شده استفاده می شود. یک ایمپلنت شامل چندین بخش است که در مجموع با کمک یک عمل جراحی توسط جراح دهان فک و صورت یا سایر متخصص دندانپزشک واجد شرایط در استخوان فک کاشته می شود. ایمپلنت ها جایگزین خوبی برای ریشه دندان و تاج آن خواهند بود.
اگر جای خالی دندان را با یک روش جایگزین نکنیم چه می شود؟
دندان ها یکی از مهم ترین بخش های بدن ما را تشکیل می دهند. ما با دندان به خوبی صحبت می کنیم، به خوبی غذا می جویم و ظاهر لبخندمان ایده آل تر است. در واقع دندان ها مهم ترین اجزای طرح لبخند ما هستد. اگر دندان نباشد نمی توانیم درست بجویم و صحبت کنیم. از همه مهم تر، عدم وجود یک یا چند دندان در قوس فکی، باعث می شود که سایر دندان ها به سمت جای خالی حرکت کرده و دچار نامنظمی یا نامرتبی دندان ها شود.
برای برطرف کردن این مشکل ما نیاز به ارتودنسی دندان داریم. علاوه بر هزینه ارتودنسی دندان به جهت بازگرداندن نظم و تراز دندان ها، ما نیاز به صرف هزینه برای جایگزین کردن دندان های از دست رفته نیز داریم. بنابراین شما با کاشت ایمپلنت دندان یا روش های دیگر می توانید خود را از هزینه های دیگر نجات دهید.
اجزای ایمپلنت کدامند؟
هر ایمپلنت دندان دست کم از سه بخش اصلی زیر تشکیل شده است:
- پایه ایمپلنت یا فیکسچر: پایه یک پیچ کوچک و معمولا از جنس تیتانیوم است که در استخوان فک بیمار کاشته می شود. اصلی ترین بخش هر واحد ایمپلنت دندانی همین پایه یا فیکسچر است.
- تاج یا روکش دندان: روکش دندان یا (crown) همانند تاج دندان خودمان است که روی یک قطعه به نام اباتمنت سوار می شود. بیرونی ترین بخش ایمپلنت که قابل مشاهده است همین تاج یا روکش دندان است.
- اباتمنت: اباتمنت یک قطعه کوچک است که مابین فیکسچر و روکش ایمپلنت قرار دارد و کار آن ایجاد یک اتصال محکم بین دو بخش ذکر شده است.
سایر اصطلاحاتی که ممکن است برای کاشت دندان با ایمپلنت شنیده باشید
ممکن است طی جلسات مراجعه جهت انجام عمل جراحی ایمپلنت با این واژگان و عبارت نیز آشنا شوید یا به گوشتان بخورد.
قوس فکی یا قوس دندانی
قوس دندانی ای قوس فکی اصطلاحی است که برای یک ردیف دندان استفاده می شود. ما یک قوس دندانی در فک بالا و یکی در فک پایین داریم. بخش جلوی فک بالا معمولا در حد چند میلیمتر جلوتر از قوس فکی پایین است اما از هر دو طرف فکین با هم همپوشانی کامل دارند. (البته تصویر زیر مربوط به قوس فکی واقعی انسان نیست بلکه یک پروتز اوردنچر است که معمولا روی تعدادی ایمپلنت کاشته شده نصب می شود. مثلا در اوردنچر زیر 6 جایگاه قرار گیری روی ایمپلنت وجود دارد بنابراین از قبل 6 ایمپلنت در فک بالا کاشته شده اند)
پیوند استخوان
عمل جراحی ایمپلنت دندان نیازمند بافت استخوان کافی، متسحکم و سالم است. اما همه افراد بافت استخوانی کافی یا خوبی ندارند. برای مثال ممکن است شخصی پوکی استخوان داشته باشد و یا اینکه بیماری خاصی داشته باشد. در این افراد معمولا باید عمل پیوند استخوان انجام شود. این عمل قبل از ایمپلنت گذاری دندان انجام می شود و شامل اضافه کردن بافت استخوانی انسانی (از خود شخص یا یک نفر دیگر)، حیوانی (از استخوان سایر حیوانات) و یا مواد استخوانی مصنوعی به محلی است که قصد کاشت ایمپلنت داریم میشود.
البته وقتی فقط به پیوند جزئی استخوان نیاز است، می توان همزمان با عمل جراحی ایمپلنت گذاری، این عمل را نیز انجام داد. عکسبرداری پانورامیک با اشعه ایکس دندان و سی تی اسکن به بررسی میزان استخوان موجود در فک کمک می کند و به دندانپزشک اجازه می دهد تشخیص دهد که آیا پیوند استخوان مورد نیاز است یا خیر. در ترکیب با پیوند استخوان ، ممکن است اقدامات اضافی مانند لیفت سینوس نیز لازم باشد.
بریج یا پل دندانپزشکی
بریج نوعی پروتز (ثابت و متحرک) دندان است که می تواند جای خالی دندان ها را پر کند. یک نوع از بریج دندانپزشکی تحت عنوان بریج بر پایه ایمپلنت دندان شناخته می شود و به این صورت است که در دو طرف آن یک یا دو ایمپلنت کاشته می شوند. مابین این دو ایمپلنت بریج قرار می گیرد. بریج ها در واقع پلی بین دو دندان به شما می روند.
چه کسی می تواند ایمپلنت دندان بکارد؟
برای اینکه واجد شرایط این عمل باشید ابتدا لازم است که به یک جراح یا متخصص واجد شرایط مراجعه کنید. شما باید معاینه شوید و با کمک تصاویر اشعه ایکس وضعیت استخوان و دندان هایتان بررسی شود. سپس با دارا بودن شرایط زیر می توانید زیر تیغ جراحی بروید:
- شما باید تراکم استخوان کافی در فک خود داشته باشید، تا بافت استخوانی به پایه کاشته شده جوش خورده و ثابت شود. اگر تراکم استخوان شما کمتر از حد مورد نیاز باشد، ممکن است نیاز به پیوند استخوان داشته باشید.
- داشتن لثه های سالم و قوی: اگر بیماری لثه داشته باشید و یا مستعد عفونت لثه باشید احتمالا کاندید خوبی برای این عمل نیستید.
- به سیگار و دخانیات اعتیاد نداشته باشید: سیگار، دخانیات و ماد مخدر احتمال شکست ایمپلنت دندان را به شدت بالا می برند. قبل از انجام عمل باید بتوانید سیگار را ترک کنید و یا میزان استعمال آن را کاهش دهید.
- اگر پوسیدگی جزئی تا متوسط دارید بهتر است ابتدا آن را ترمیم کنید شاید نیاز به ایمپلنت نداشته باشید
- اگر از استروئید استفاده می کنید یا تحت شیمی درمانی یا پرتودرمانی هستید، به دلیل افزایش خطرات عفونت و سایر عوارض احتمالی، مجاز به کاشت دندان نیستید.
چه کسانی کاندید مناسبی برای کاشت ایمپلنت دندان نیستند؟
در حالی که ایمپلنت های دندانی یک گزینه محبوب و موثر برای جایگزینی دندان هستند و افراد زیادی نیز می توانند آن ها را داشته باشند، اما ممکن است همه کاندیدای مناسبی برای این عمل نباشند. برخی از شرایط و وضعیت هایی که باعث می شود افراد نتوانند با این روش دندان از دست رفته خود را جایگزین کنند عبارتند از:
بهداشت و به طور کلی سلامت ضعیف دهان و دندان
سلامت ضعیف دهان و دندان به این معنی است که در حال حاظر در دهان بیماری یا ناخوشی وجود دارد. به عنوان مثال اگر فردی به بیماری لثه مبتلا باشد، ممکن است کاندیدای مناسبی برای کاشت ایمپلنت نباشد زیرا لثه بیمار که دچار عفونت و التهاب است ممکن است روند درمان و جوش خوردن ایمپلنت به فک را با مشکل و حتی شکست روبرو کند.
تراکم استخوان ناکافی
به طور کلی implant ها باید در داخل استخوان فک کاشته شوند و بنابراین باید استخوان کافی برای حمایت از آن ها وجود داشته باشد. زمانی که به اندازه کافی بافت استخوانی موجود نباشد به هیچ عنوان درست نیست که این روش جایگزینی دندان از دست رفته را انجام داد.
داشتن برخی بیماری ها
برخی از بیماری ها، مانند دیابت کنترل نشده، ممکن است خطر بروز عوارض در طول جراحی ایمپلنت دندان را افزایش دهد. علاوه بر این، برخی از داروها ممکن است در روند بهبودی پس از جراحی نیز اختلال ایجاد کنند.
محدودیت سنی
کودکان و نوجوانانی که فک آنها هنوز در حال رشد است و از رشد باز نایستاده ممکن است کاندیدای مناسبی برای ایمپلنت دندان نباشند. آن ها اگر دندان دائمی از دست بدهند باید صبر کنند تا رشد فک آن ها کاملا متوقف شود آنگاه به فکر کاشت باشند.
سیگار کشیدن و مصرف دخانیات
سیگار کشیدن می تواند خطر شکست ایمپلنت را افزایش دهد و ممکن است بهبودی پس از جراحی را دشوارتر کند. توصیه می شود که افرادی که اصطلاحا هِوی اسموک هستند یا به صورت اعتیادآور و بسیار زیاد سیگار می شکند قبل از کاشت ایمپلنت اقدام به کاهش و یا ترک سیگار نمایند.
بارداری
عموماً به زنان باردار توصیه می شود که جراحی ایمپلنت دندان را تا پس از زایمان به تعویق بیندازند. زیرا انجام عمل همراه با تصویربرداری با اشعه، خونریزی، مصرف دارو بی حسی و … است. از آنجا که مادران باردار نباید هر دارویی در طول بارداری بخورند، در نتیجه همه چیز باید به بعد از بارداری و شیردهی موکول شود.
بیشتر بخوانید:کلینیک دندانپزشکی زعفرانیه
شرح مراحل عمل جراحی کاشت ایمپلنت دندان
روش جراحی بسته به نوع ایمپلنت کاشته شده و همچنین وضعیت بیمار ممکن است متفاوت باشد. بنابراین نمی توان گفت که برای مثال 10 مرحله برای این عمل وجود دارد. با این حال در همه تکنیک های موجود تعدادی مرحله وجود دارد که مشترک هستند. این مراحل در ادامه توضیح داده شده اند.
1. برنامه ریزی برای شروع درمان
اولین مرحله از مراحل ایمپلنت دندان مراجعه به یک متخصص و جراح است. معاینه فیزیکی دندان ها و بررسی وضعیت سلامت شخص همراه با گرفتن تصاویر رادیولوژی از مهمترین اقداماتی است که در این مرحله انجام می شود.
2. آماده شدن برای جراحی
معاینات اولیه به دندانپزشک شما این امکان را می دهد تا تشخیص دهد که آیا شما به درمان های اضافی مانند پیوند استخوان نیاز دارید یا خیر. بسته به مقدار توده استخوانی مورد نیاز، پیوند استخوان می تواند همزمان با جراحی ایمپلنت یا در یک جلسه جداگانه انجام شود.
3. کاشت ایمپلنت ها
این مرحله بسته به تعداد ایمپلنت مورد نیاز و پیچیدگی شرایط فرد می تواند در هر بیمار متفاوت باشد. به طور معمول، این مرحله از کاشت می تواند بین 1-6 ساعت طول بکشد. به شما بی حسی موضعی داده می شود تا ناحیه دهانتان کاملا بیحس شود.
برای اتصال ایمپلنت ها به استخوان فک، بافت لثه باز شده و ناحیه استخوانی که قرار است ایمپلنت در آن قرار گیرد در معرض دید قرار می گیرد. سپس دندانپزشک متخصص از یک مته مخصوص برای ایجاد فضای کاشت استفاده می کند و سپس پایه ایمپلنت را در استخوان فک قرار می دهد. سپس لثه ها بخیه میکند.
4. مرحله ریکاوری و دوره نقاهت
پس از اتمام مراحل عمل، مرحله بعدی دوره نقاهت ایمپلنت دندان خواهد بود. پایه ایمپلنت کاشته شه در استخوان باید طی یک بازه زمانی توسط بافت استخوانی احاطه شود یا به اصطلاح استخوان با آن جوش بخورد. دوره بهبودی چیزی بین 4 تا 6 ماه طول خواهد کشید.
5. اتصال اباتمنت و روکش دندان
هنگامی که لثه شما بهبود پیدا کند، دندانپزشک شما، اباتمنت را به پایه ایمپلنت (همان پیچ داخل استخوان) متصل می کند. سپس یک روکش دندانی موقت روی اباتمنت سوار میکند. این روکش مخصوص شما نیست و پس از اینکه یک روکش دندان منحصر به فرد برای شما ساخته شود، روکش موقت نیز برداشته میشود. فرآیند آماده شدن و اتصال روکش ایمپلنت شما به طور معمول حدود 4-10 روز طول می کشد.
توضیحات بیشتر در خصوص این مرحله:
از لحاظ اینکه چه وقت پروتز روی ایمپلنت سوار می شود، دو دسته کاشت داریم، دسته اول کاشت فوری و دسته دوم کاشت تاخیری است. در کاشت فوری، دندان کشیده می شود و اگرتراکم کافی داشته باشد ایمپلنت کاشته شده و پروتز بلافاصله پس از کاشت و یا چند روز یا نهایتا یکی دو هفته پس از کاشت، نصب می شود. به این روش اصطلاحا ایمپلنت فوری هم گفته می شود. چیزی که در مرحله قبل توضیح دادیم نیز به کاشت تاخیری مشهور است یعنی بین کاشت و نصب پروتز زمان زیادی صرف می شود.
6. مراقبت های پس از درمان
معمولاً برخی از افراد کبودی ها و تورم بافت را به دنبال عمل جراحی کاشت دندان با ایمپلنت تجربه می کنند. این وضعیت معمولاً یک عارضه جانبی کوتاه مدت است و موفقیت طولانی مدت کاشت جدید شما متکی به رعایت بهداشت دهان و دندان است.
شما باید بهداشت دهان و دندان خود را بیشتر رعایت کنید و هر 6 ماه یکبار برای بررسی سلامت ایمپلنت به دندانپزشک یا متخصص خودتان مراجعه کنید. همچنین داشتن یک رژیم غذایی سالم که نیاز به جویدن زیاد نداشته باشد یکی از نکات ضروری بعد از جراحی است.
انتظارات پس از جراحی: خطرات و مزایای ایمپلنت دندان کدامند؟
قبل از اینکه با این روش صاحب یک یا چند دندان دائمی شوید باید مزایا و معایب آن را سبک و سنگین کنید و با آمادگی و اطلاعات بیشتر زیر تیغ جراحی بروید. در ادامه با مهمترین مزایا و معایب ایمپلنت دندان آشنا خواهید شد.
مزایای ایمپلنت دندان چیست؟
- 98٪ از عمل های کاشت دندان با ایمپلنت موفقیت آمیز محسوب می شود. این درمان یک راه حل طولانی مدت برای کسانی است که به دنبال جایگزینی دندان های از دست رفته خود هستند. پس اولین مزیت میشود بالا بودن درصد موفقیت عمل.
- افزایش راحتی و اطمینان فرد در هنگام لبخند زدن، غذا خوردن و صحبت کردن.
- دوام و ماندگاری بالای ایملپلنت ها باعث شده که آن ها برخلاف سایر روش های جایگزینی مانند بریج و دندان مصنوعی، یک راه حل پایدار و طولانی مدت باشند.
- به حفظ سلامتی استخوان فک کمک میکند.