در سال‌هاي اخير افراد زيادي با هدف کسب سود وارد بازار ارز ديجيتال شدند. اين بازار پرنوسان هرچند با سودهاي زيادي همراه است، اما برخي نيز متحمل ضررهاي مالي زيادي مي‌شوند. يکي از مهم‌ترين دلايل عدم موفقيت در اين بازار، عدم داشتن دانش کافي در اين حوزه است. بازار رمزارزها نيز مانند ساير بازارها داراي اصطلاحات مخصوص به خود است. متاسفانه افراد زيادي هستند که با اين اصطلاحات چندان آشنا نيستند و به درستي کاربرد آن‌ها را نمي‌دانند. يکي از اصطلاحات دنياي ارزهاي ديجيتال، Token است که گاهي به اشتباه به جاي کوين يا اشاره به برخي از انواع ارز ديجيتال استفاده مي‌شود. در اين مطلب به اين سوال پاسخ خواهيم داد که توکن چيست و کاربردهاي آن صحبت خواهيم کرد.

آشنايي با توکن (Token) و عرضه اوليه آن

Token يکي از اصطلاحات ارز ديجيتال است که به يک رمزارز منحصربه فرد يا ارزهاي ديجيتال اشاره دارد. توکن‌ها دارايي‌ها يا ابزارهاي قابل تعويض و قابل مبادله‌اي هستند که بلاکچين‌ مخصوص به خود را ندارند. Tokenها معمولاً از طريق فرآيند استاندارد عرضه اوليه کوين (ICO) ايجاد مي‌شوند و مي‌توانند براي مقاصد سرمايه‌گذاري، ذخيره ارزش يا خريد از آن‌ها استفاده کرد.

 هدف از ساخت توکن 

يکي از مهمترين دلايل ساخت اين ارز توسط پروژه‌ها، کاهش هزينه‌ها است. زيرا ساخت Token در بستر ارزهاي ديجيتال نيازمند صرف هزينه‌هاي زيادي نيست. از طرف ديگر با استفاده از عرضه اوليه مي‌توان سرمايه مورد نياز براي فعاليت شرکت را جمع کرد.

يکي ديگر از دلايلي که شرکت‌ها به جاي ساخت بلاکچين مخصوص خود، Token ايجاد مي‌کنند اين است که ساخت آن، راحت است. شرکت‌ها با به کار گرفتن افرادي که دانش برنامه‌نويسي دارند و با قراردادهاي هوشمند به طور نسبي آشنا هستند مي‌توانند توکن خود را ايجاد کنند.

از طرف ديگر کار کردن بر بستر ارزهاي ديجيتال امن و بزرگ مانند اتريوم، امنيت لازم را براي بسياري از شرکت‌ها فراهم مي‌کند. زيرا با افزايش تعداد کاربران يک شبکه بلاکچيني، امنيت آن نيز افزايش پيدا مي‌کند.

کاربردهاي توکن

Tokenها بر پايه خصوصيات و عملکردهايشان کاربردهاي مختلفي دارند. مهم‌ترين کاربرد Token جذب سرمايه و برگزاري ICO است. توکن‌ها  به روش‌هاي مختلفي مانند مالکيت دارايي ديجيتال، حسابداري براي اقدامات ديجيتالي، اطمينان از امنيت شبکه و … مي‌توانند مورد استفاده قرار بگيرند. 

توکن‌ها، ارزهاي ديجيتال و آلت کوين‌ها

اصطلاح Token اغلب به اشتباه به جاي دو کلمه رمزارز و آلت کوين استفاده مي‌شود. اما اين اصطلاحات از يکديگر متمايز هستند.

آلت کوين‌ها ارزهاي رمزنگاري شده جايگزيني هستند که پس از موفقيت عظيمي که بيت کوين به دست آورد راه اندازي شد. آلت کوين‌ها به عنوان جايگزين‌هاي پيشرفته بيت کوين راه اندازي شدند که ادعا مي‌کنند در برخي از موارد به بيت کوين برتري دارند و نقاط ضعف آن را پوشش مي‌دهند.

لايت کوين (LTC)، بيت کوين کش (BCH) و دوج کوين (DOGE) از نمونه‌هاي رايج آلت‌کوين‌ها هستند. اگر چه هر کدام از اين آلت کوين‌ها توانسته‌اند تا حدي به موفقيت برسند،اما هيچ‌کدام نتوانسته‌اند محبوبيتي شبيه به بيت‌کوين کسب کنند. آلت کوين‌ها برخلاف توکن‌ها داراي بلاکچين اختصاصي خود هستند و در درجه اول به عنوان يک بستر براي پرداخت‌هاي ديجيتال استفاده مي‌شوند.

 توکن مثلي و غير مثلي 

Tokenها را در حالت کلي مي‌توان به دو دسته توکن‌هاي «مثلي» و «غيرمثلي» تقسيم کرد. به توکن‌هاي مثلي توکن «تعويض‌پذير» (Fungibile) و به توکن‌هاي غير مثلي توکن «تعويض‌ناپذير» (None-Fungible Token) نيز گفته مي‌شود. تعويض‌پذيري يکي از ويژگي‌هاي توکن‌ها است که به بيان ساده به اين معني است که يک واحد مشخص از آن نوع Token، هيچ تفاوتي با واحدي ديگر از آن ندارد.

به عبارت ساده، يک دلار هميشه يک دلار است و بيت کوين هميشه بيت کوين است. شما مي‌توانيد اسکناس‌هاي 10 دلاري را با فرد ديگري مبادله کنيد و هر کدام از شما همچنان همان ارزش را در کيف پول خود خواهيد داشت. قابليت تعويض‌پذيري به اين معني است که يک ارز ديجيتال و دارايي خاص ارزشمندتر يا کمياب‌تر از بقيه نيستند. در صورتي که اين چنين باشد، کل اکوسيستم را مختل مي‌کند و معاملات روزمره را با مشکلات بزرگي مواجه خواهد کرد.

Tokenهاي مثلي را مي‌توان براي خريد، فروش و معاملاتي که در آن‌ها به واحدهاي مثل هم توکن‌ها نياز است، استفاده کرد. در مقابل از Tokenهاي غير مثلي در مواردي استفاده مي‌شود که نياز است هر واحد از Token منحصر‌به‌ فرد باشد مانند بازي‌هاي بلاک چيني جديد و آثار هنري ديجيتال.

انواع توکن 

توکن‌ها بر حسب نوع به چند دسته گوناگون تقسيم مي‌شوند. دسته‌بندي‌هاي مختلفي براي توکن‌ها وجود دارد، اما در حالت کلي Tokenها را مي‌توان به چهار دسته زير تقسيم‌بندي کرد:

 توکن‌هاي کاربردي (Utility Token)  

Tokenهاي کاربردي نوع محبوبي از نمونه‌هاي قابل تعويض هستند که به تعداد محدودي عرضه مي‌شوند و از آن‌ها مي‌توان براي پرداخت هزينه‌ها، خريد کالا و دريافت خدمات در يک يا چند پروژه خاص استفاده کرد.

 معروف‌ترين نمونه Token کاربردي اتر است که تمام تراکنش‌ها و قراردادهاي هوشمند را در شبکه اتريوم تامين مي‌کند. همانطور که قبلاً گفتيم اتريوم را مي‌توان به عنوان وسيله پرداخت استفاده کرد، با اين حال، هدف اصلي آن استفاده در بلاک چين است.

 توکن‌هاي اجتماعي (Social Tokens)

Tokenهاي اجتماعي نوع بسيار جالبي از دارايي هستند که اخيراً در فضاي رمزنگاري محبوبيت زيادي به دست آورده‌اند. همچنين باعث شده‌اند تا مردم با مفهوم Token بيشتر آشنا شوند. توکن‌هاي اجتماعي توسط اعتبار يک فرد، برند، باشگاه ورزشي يا هر جامعه‌اي پشتيباني مي‌شود. از آنها مي‌توان به‌عنوان توکن‌هاي طرفداري (Fan Token) براي خريد محتواي اضافي، کالاها يا فقط براي حمايت از جامعه مورد علاقه استفاده کرد.

وقتي کاربر روي سکه‌هاي اجتماعي سرمايه‌گذاري مي‌کند در واقع، در يک جامعه سرمايه‌گذاري مي‌کند، با اين انتظار که اين جامعه در طول زمان رشد کرده و ارزشمندتر خواهد شد.

توکن‌هاي اوراق بهادار (Security token)

در مقابل جمع‌آوري پول با Tokenهاي کاربردي، ساير ICOها تصميم گرفتند که کمپين‌هاي جمع‌آوري سرمايه را به صورت آشکار اعلام کنند و از مقررات پيروي کنند. اينگونه بود که توکن‌هاي امنيتي متولد شدند. در اصل يک گواهي سهام ديجيتال است که مالکيت دارنده آن را روي بلاکچين ثبت مي‌کند.

توکن حاکميتي (Governance token)

توکن حاکميتي نوعي دارايي رمزنگاري است که به دارندگان آن حق تصميم‌گيري در مورد پروتکل پروژه، محصول و ويژگي‌هاي آن را اعطا مي‌کند. دارندگان مي‌توانند بر تصميم‌گيري‌هاي درون پروژه مانند پيشنهاد يا تصميم‌گيري در مورد ويژگي‌هاي جديد، تغيير مدل‌هاي توزيع Token و حتي بازسازي خود سيستم حاکميتي تأثير بگذارند. 

توکن پرداخت (Payment token)

هدف از ايجاد اين نوع ، پرداخت هزينه خدمات و کالا است. دارندگان اين ارزها مي‌توانند با استفاده از توکن پرداخت در فضاي اينترنت محصولات مورد نظر خود را بخرند و يا هزينه لازم را براي دريافت خدمات خاص را با پرداخت کنند.