در مورد دندان های خراب، آسیب دیده و شکسته شده، کشیدن دندان به تنهایی کافی نمی باشد. در برخی موارد، اگر فرد حتی قصد جایگزین کردن دندان با روش هایی مثل ایمپلنت را ندارد و می خواهد جای دندان خالی باشد، مانند زمانی که دندان ها در فشار هستند، نیاز به انجام اقدامات ثانویه بعد از کشیدن دندان وجود دارد. چرا که در صورت عدم پوشیده شدن استخوان فک بعد از کشیده شدن دندان، این قسمت در معرض دید و فضای بیرونی قرار می گیرد و به مرور زمان دچار تحلیل و از بین رفتن می شود. بیرون زدگی استخوان فک بعد از کشیدن دندان از جمله مشکلاتی است که در بحث دندانپزشک وجود دارد و نیاز به درمان دارد. این مشکل که در اصطلاح با نام استئونکروز نیز شناخته می شود در صورت طولانی شدن عامل ONJ خواهد بود.

بیرون زدگی استخوان فک و در نتیجه ONJ برای چه افرادی رخ می دهد

بیرون زدگی استخوان فک و عواقب آن شامل تحلیل رفتن استخوان فک و همچنین ONJ محدود به کشیدن دندان نمی شود و در موارد دیگری از قبیل افراد مبتلا به عفونت استخوانی، افراد تحت درمان با اشعه ایکس، مصرف کنندگان داروهای ضد جذب، انجام امور دندانپزشکی مانند کشیدن دندان و ایمپلنت، افراد مصرف کننده دخانیات، افراد تحت درمان استروئیدی، افراد مبتلا به ویروس زونا، افراد مبتلا به دیابت و … نیز رخ می دهد.

بیرون زدگی استخوان فک ناشی از کشیدن دندان

یکی از شایع ترین عوامل بیرون زدن استخوان فک، کشیدن دندان در اثر آسیب های وارد شده به دندان ها مانند تصادف، شکسته شدن دندان، عفونت و خرابی دندان، ترک خوردن دندان و … می باشد. زمانی که دندان کشیده می شود، استخوان فک با محیط آزاد در تماس قرار می گیرد که در این شرایط باید مورد مراقبت و درمان قرار بگیرد.

زمانی که دندان کشیده می شود، دیواره های لثه و همچنین حفره ایجادی خالی می مانند. اگر حفره توسط بافت استخوانی و خون ناشی از استخوان ترمیم شود، مشکلی برای استخوان فک بوجود نمی آید. در مواردی که این ترمیم اتفاق نیفتد، استخوان در فضای آزاد قرار می گیرد. استخوانی که درون بافت نباشد، گردش خون خود را از دست می دهد و به مرور دچار تحلیل و تخریب می گردد. تخریب استخوان فک باعث می شود مواردی مانند ایمپلنت امکان پذیر نباشد و به مرور ظاهر فک فرد نیز دچار تغییر شود.

نشانه های تحلیل استخوان فک ناشی از کشیدن دندان

این بیماری به صورت ناگهانی و یک مرتبه اتفاق نمی افتد، به همین خاطر در خیلی موارد فرد حتی متوجه ابتلا به آن نمی شود. به صورت تدریجی بافت استخوان بیرون زده از فک، تحلیل می رود و تغییر شکل پیدا می کند. متخصص دندانپزشکی می تواند به کمک عکس های رادیوگرافی این موضوع را تشخیص دهد. برخی از نشانه های تحلیل استخوان فک عبارتند از :

• تغییر جهت دندان ها و حرکت آنها به سمت جلو
• تغییر فرم حالت دهان و چانه
• ایجاد چین و چروک در کناره ها و اطراف لب
• تغییر رنگ چانه به تیرگی
• زیاد شدن حفره های درون دهان و باقی ماندن آنها برای طولانی مدت
• احساس دردهای موضعی در اطراف صورت بخصوص ناحیه فک ها
• ایجاد مشکل در صحبت کردن و غذا خوردن

این علایم می تواند ناشی از مشکلات دیگری نیز باشد و برای اطلاع دقیق از وضعیت بیرون زدگی استخوان ناشی از کشیدن دندان و تحلیل رفتن استخوان فک، نیاز است به متخصص مراجعه نمایید.

جلوگیری از بیرون زدن استخوان فک بر اثر کشیدن دندان

توجه و مراقبت از حفره ایجاد شده در دهان بر اثر کشیدن دندان، می تواند مانع بیرون زدگی استخوان فک باشد. اولین قدم بررسی وضعیت حفره توسط متخصص است. در مواردی که متخصص تشخیص دهد وضعیت حفره ایجادی خطر زا است و امکان ترمیم آن وجود ندارد، باید از مواد پر کننده استخوانی و بخیه جراحی استفاده کند. در حالت معمول نیز با قرار دادن گاز روی محل حفره، از بیمار می خواهد که به مدت یک ساعت گاز را در محل مورد نظر ثابت نگه دارد و آن را جابجا یا عوض نکند.

در حالت طبیعی برای ترمیم حفره ایجاد شده، لخته خون های ناشی از بافت استخوانی روند درمان را ایجاد می کنند. این لخته خون ها بسیار حساس هستند و در صورت بی توجهی ممکن است از محل خود خارج شوند یا دچار آسیب گردند. در نتیجه هم درد محل کشیدن دندان افزایش می یابد و هم اینکه عصب های استخوانی دیگر پوشیده نخواهند بود. لازم است به خوبی از این حفره مراقبت شود تا لثه مطابق با سایر قسمت ها و به صورت تراز بر روی بافت فک ترمیم یابد.

در روز اول بعد از کشیدن دندان، آب دهان را نباید به بیرون تف کرد، در چنین شرایطی بهتر است آب دهان را قورت داد. بیرون تف کردن آب دهان، احتمال فشار به لخته خونی درون حفره را ایجاد می کند و به آن آسیب می زند.

در مورد بهداشت دهان در این شرایط نیز، محل حفره حتی با مسواک نرم نباید تمیز گردد و به شستن دهان با آب ولرم اکتفا کنید، نقاط دیگر دهان را می توانید مسواک کنید. البته در ۲۴ ساعت اول بعد از کشیدن دندان، شستن دهان و مسواک زدن، نباید انجام شود.

از خوردن خوراکی ها و غذاهای سفت تا ترمیم کامل محل حفره خود داری کنید.

مواردی مانند سیگار کشیدن، استفاده از نی یا فشار آوردن به لب ها نیز می تواند عامل آسیب به بافت حفره دندان باشد.

از مکمل هایی مانند کلسیم و ویتامین D نیز استفاده کنید.

درمان استخوان فک تحلیل رفته ناشی از بیرون زدگی استخوان فک بعد از کشیدن دندان

وقتی بعد از کشیدن دندان، بیرون زدگی فک اتفاق بیفتد و نتیجه آن منجر به تحلیل فک شود، نیاز است که درمان های پزشکی زیر نظر متخصص انجام شود. رایج ترین درمان در این زمینه استفاده از پیوند استخوانی برای فک می باشد. این درمان همراه با جراحی می باشد که در آن از بافت پیوندی جایگزین استفاده می شود. این مواد پیوندی، قابلیت جذب توسط بافت بدن را دارا می باشند و با گذر زمان به وسیله بافت های استخوانی فک جذب می شوند و فرم فک به حالت طبیعی بر می گردد.

ایمپلنت بلافاصله بعد از کشیدن دندان

اگر نیاز است بلافاصله بعد از کشیدن دندان، ایمپلنت انجام شود، باید ابتدا پیشگیری های لازم در زمینه بیرون زدگی استخوان فک و تحلیل آن انجام شود. معمولا متخصصین در این شرایط با کمک پودر استخوان، عمل ترمیم را سرعت می بخشند. ممبرین کلاژن نیز دیگر موردی است که باعث جلوگیری از تحلیل استخوان فک می گردد و امکان انجام سریعتر ایمپلنت را فراهم می کند.

در صورتی که فردی دچار تحلیل استخوان در ناحیه فک شده باشد، امکان انجام ایمپلنت دندان بدون ترمیم وجود ندارد. ابتدا با روش های درمانی گفته شده از جمله پیوند استخوانی باید ترمیم فک انجام شود و زمانی که فک به حالت طبیعی خود برگشت، عمل ایمپلنت انجام شود.